De Europese en Aziatische hoornaar (Vespa crabo germana & Vespa velutina nigrithorax)
Er is in Nederland en België veel te doen over de hoornaar. Waar men het dan over heeft is de Europese of de Aziatische hoornaar. Het moet gezegd het is een indrukwekkende verschijning die door zijn grootte zeker angst kan inboezemen. Maar is dat wel nodig?
Om te beginnen zijn er twee hoornaar soorten actief in België en Nederland, de Europese en de Aziatische. Naar hun Latijnse namen de Vespa cabro germana en de Vespa velutina nigrithorax. Beide soorten gedragen zich ten opzichte van ons nogal verschillend. Daar waar de Europese hoornaar een rustige vlieger op zoek naar voedsel is, blijkt de Aziatische hoornaar relatief agressief en een bedreiging te zijn voor de bijenstand. Beide soorten zijn vleeseters. Insecten zijn hun voornaamste voedselbron.
De Aziatische hoornaar is alleen overdag actief. Dus niet ‘s nachts zoals de Europese hoornaar. De Aziatische hoornaar is een exoot en is bovendien een bedreiging voor de bijenteelt. En dat laatste raakt rechtstreeks aan economische belangen in de bestuiving van voedselgewassen voor de mens. Daarom staat de Aziatische hoornaar sinds 3 augustus 2016 op de lijst van de Europese invasieve exoten. Dat houdt in dat vermoedelijke nesten opgespoord dienen te worden en vervolgens vernietigd moeten worden. Hierbij is de NVWA vanuit de overheid betrokken en belast met de opsporing van de nesten. De provincies zijn verantwoordelijk voor de bestrijding ervan.
Enkele verschillen tussen de Europese en de Aziatische hoornaar staan in het volgende staatje.
De Europese hoornaar
De Europese hoornaar is een soort wesp die tot wel 4 cm groot kan worden. Wanneer de hoornaar bij jou in de tuin z’n gigantische nest heeft gebouwd, kun je er bijna zeker van zijn dat je die zomer weinig last hebt van vliegen en wespen in je tuin. De hoornaar heeft namelijk helemaal geen belangstelling voor ‘zoetigheden’ op tafel. Ze zijn op zoek naar dierlijk voedsel waarmee de larven worden gevoed. Een hoornaar nest in je tuin en je bent er vrijwel zeker van de de wesp uit je tuin weg blijft. Het nest van de hoornaar is vrij groot, zo rond 25 tot 35 cm doorsnede.
De Aziatische hoornaar
In Nederland is in 2017 het eerste nest van de Aziatische hoornaar aangetroffen. De soort Vespa velutina leeft oorspronkelijk in Azië. Deze soort kent 13 ondersoorten met ook verschillende kleurvormen. De ondersoort Vespa velutina nigrithorax is in 2004 onbedoeld Frankrijk ingevoerd met een container aardewerk uit China. De ondersoort nigrithorax leeft oorspronkelijk in gematigde klimaatstreken in India en China en voelt zich dus ook thuis in ons klimaat.
De Aziatische hoornaar is ook al in onze omgeving gesignaleerd. Treft u een nest aan, meld het!!!
De Aziatische hoornaar is iets kleiner dan onze Europese hoornaar. De werksters zijn ca. 25 mm lang. De koningin meet ongeveer 30 mm. De kleur is totaal anders dan bij de Europese hoornaar. De Aziatische hoornaar is veel donkerder. De kop heeft een donkere kruin en donkere ogen. Het kopschild (clypeus) en de kaken zijn oranje. Het borststuk is zwart met donkere vleugels. De poten zijn zwart met halverwege een overgang naar geel. Het achterlijf is grotendeels zwart, waarbij het 4e segment oranje-geel is.
Alleen de jonge koninginnen overwinteren op een beschutte plaats en bouwen in het voorjaar een primair nest. Dat nest heeft niet veel ruimte nodig en blijft klein. Een holte in een huis is voldoende. Eind mei is het nest zo veel gegroeid dat de ruimte te klein wordt. De werksters beginnen dan een secondair nest te bouwen.
Het secundaire nest bevindt zich meestal in een hoge boom (populier e.d.). Het nest hangt vaak op een hoogte van 10 tot 25 meter! Als het secundaire nest nest volledig omhuld is met een eigengemaakte isolatieschil ‘verhuist’ de koningin naar het secundaire nest en gaat daar eitjes leggen. Het secundaire nest is best wel groot z’n 60 tot 100 cm. In een nest kunnen wel meer dan 1000 hoornaars zitten. De nesten zijn meestal elliptisch van vorm. De kleur van het nest is bruin tot bruin-crème.
Voedsel
Net als alle andere wespensoorten heeft ook de Aziatische hoornaar vlees nodig om daarmee zijn larven te voeden. Op de menukaart staan vliegen, honingbijen, andere wespensoorten, sprinkhanen, libellen en vlinders. Met name honingbijen zijn in trek. Zij vullen 1/3 tot 2/3 (als er dichtbij een bijenvolk is) van de menukaart en worden daarom gezien als een bedreiging voor de honingbijen.
Wil je meer weten kijk dan op de site van Eis-Nederland.